Εσείς πίνετε τσάι;

Το τσάι, το δεύτερο ποτό σε κατανάλωση στον κόσμο μετά το νερό, είναι ίσως μία από τις πιο απρόβλεπτες πηγές χρήσιμων φυτικών θρεπτικών συστατικών.

Όλοι θα έχετε ακούσει τη γιαγιά ή τη μαμά, να σας λέει να πιείτε τσάι από τα πρώτα κιόλας συμπτώματα ενός κρυολογήματος. Πράγματι, η συχνή κατανάλωση του τσαγιού αποτελεί ισχυρό σύμμαχο του οργανισμού.

Λίγη ιστορία 

Λέγεται ότι το τσάι ανακαλύφθηκε τυχαία το 2737 π.Χ., όταν ο Κινέζος αυτοκράτορας Σεν Νουνγκ ήταν στην ύπαιθρο και ενώ οι υπηρέτες του έβραζαν νερό μέσα σε ένα σκεύος για να πιει, έπεσαν καταλάθος μέσα στο βραστό νερό λίγα ξερά φύλλα από έναν θάμνο που βρισκόταν εκεί δίπλα. Ο αυτοκράτορας το δοκίμασε από περιέργεια και ένιωσε κάτι που δεν είχε ξανανιώσει ποτέ. 
Ο θάμνος ήταν του φυτού Camellia sinensis, από τα φύλλα του οποίου παράγεται αποκλειστικά το ρόφημα που ονομάζεται τσάι. Από τότε, το τσάι καταναλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο, σε καθημερινή βάση.

Το τσάι παράγεται αποκλειστικά από τα φύλλα του Camellia sinensis

Υπάρχουν διάφορα είδη τσαγιού τα οποία διακρίνονται ανάλογα με τον τόπο όπου καλλιεργείται το φυτό, τις συνθήκες καλλιέργειας, την επεξεργασία, την ανάμειξη διαφορετικών ποικιλιών κ.α. Όλες από τις περίπου 3.000 ποικιλίες τσαγιών προέρχονται από τα φύλλα του ίδιου φυτού και κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις κύριους τύπους, με βάση τη διαδικασία που υποβάλλονται: λευκό, πράσινο, μαύρο και oolong τσάι.

Τι υπάρχει σε ένα φλιτζάνι τσάι

• Κατεχίνες: Περισσότερο από το μισό περιεχόμενο σε κατεχίνες είναι η επιγαλλοκατεχίνη, επίσης γνωστή ως EGCG. Είναι 20 φορές πιο ισχυρή ως αντιοξειδωτικό από τη βιταμίνη C.
• Θεαρουμπιγίνες: Ένα σύνθετο φλαβονοειδές, το οποίο αναπτύσσεται όταν ζυμώνονται τα φύλλα του τσαγιού και γίνονται μαύρα.
• Θεαφλαβίνες: Επίσης παραγόμενες κατά τη ζύμωση των φύλλων.
• Καφεΐνη: Ήπιο διεγερτικό που βρίσκεται στο τσάι ∙ ένα φλιτζάνι τσαγιού 200ml περιέχει κατά μέσο όρο 40mg καφεΐνης.
• Ταννίνη: Ένας τύπος φλαβονοειδούς, το οποίο πέρα από τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, προσθέτει άρωμα, δριμύτητα και πικρίλα στο τσάι.

Τα οφέλη του τσαγιού

Αν και υπάρχει πολύ περισσότερη δημοσιευμένη έρευνα για το πράσινο από ό,τι για το μαύρο (και άλλα είδη) τσάι, είναι διαπιστωμένο ότι γενικά, κάποια από τα βασικά οφέλη του τσαγιού είναι ότι συμβάλλει στη μείωση εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων όπως καρδιοπαθειών, καρκίνου, διαβήτη και άλλων. Επιπλέον, βοηθά κατά της οστεοπόρωσης και στην υγεία των ματιών.
Μια πρόσφατη ανασκόπηση των Fardet A. & Boirie Y. που εξέτασε τη δίαιτα χρόνιων νοσημάτων, συμπέρανε ότι το τσάι ήταν το πιο προστατευτικό από όλα τα κοινά ροφήματα. Ειδικότερα, τα άτομα που ανέφεραν την υψηλότερη κατανάλωση τσαγιού παρουσίαζαν σημαντικά μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (κατα 6%), καρδιαγγειακής νόσου (κατά 28%) και καρκίνων (κατά 34%).

Μια άλλη μεγάλη μελέτη του Gardener H. ανέφερε ότι κάθε επιπρόσθετο φλιτζάνι τσαγιού ημερησίως οδηγούσε σε μια σχετιζόμενη μείωση 9% της θνησιμότητας από όλα τα αίτια. 
Πολλά από τα προτεινόμενα οφέλη έχουν αποδοθεί στην παρουσία συγκεκριμένων πολυφαινολών, καλούμενων ως φλαβονοειδή, τα οποία έχουν ευεργετική επίδραση στα αιμοφόρα αγγεία, λόγω των αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους, αλλά η καφεΐνη και το φθόριο έχουν επίσης προταθεί ως σημαντικά συστατικά.
Εξάλλου, μεγάλες μελέτες των Ruxton C., Phillips F. & Bond T. για το τσάι και τα καρδιαγγειακά νοσήματα αναφέρουν ότι η κατανάλωση μαύρου και πράσινου τσαγιού σχετιζόταν με σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα LDL-χοληστερόλης, αρτηριακής πίεσης και κινδύνου για εγκεφαλικό. 

Επιπλέον, αν και η καλή υγιεινή είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την υγεία των δοντιών, τα φλαβονοειδή του τσαγιού, σύμφωνα με μία εκ των εν λόγω μελετών, μπορεί να δρουν προστατευτικά έναντι της τερηδόνας, με προτεινόμενους μηχανισμούς που περιλαμβάνουν αντί-ιικές και αντιμικροβιακές επιδράσεις. 
Έρευνα του European Food Safety Agency (EFSA) κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι το τσάι προάγει την υγεία των δοντιών, καθώς βελτιώνει την αντίσταση στην τερηδόνα. 
Λοιπόν, εσείς πίνετε τσάι;
*Σε συνεργασία με τη Δημουλά Θεοδώρα, Τεχνολόγο Τροφίμων